İşletme Faaliyet Simulasyonları -4 Bölüm

4. Bölüm

Üçüncü Aşama. Bölüm işletmelerin bütünleştirilmesi

Bölümlerin faaliyet projelerinin bir araya getirilme aşaması aritmetik olarak projelerin bütünleştirilmesini ifade etmektedir. Bazı bölümlerin projelendirme sonuçlarına göre karlı, bazı bölümlerin ise zararlı çıktıkları görülecektir.

Faaliyetleri sonucu sadece gider yaratan bölümlerin faaliyetlerine son verilmesi mi gerekmektedir? Bu bölümlerin yarattıkları katma değer nasıl ölçülecektir?

Diğer bölümlerin faaliyetlerini sürdürebilmek için onların tamamlayıcısı olan bu bölümler yaşaması için karşıladıkları bölüm giderleri için ödedikleri bedel bu bölümlerinde işletme içindeki katma değerini ifade etmektedir.

İşletme içinde bölümsel olarak ele alındığında hem rekabet hem de işbirliği söz konusudur. Bu bir rekabet-işbirliği kombinasyonudur. İşletme içinde bir bölümün istediklerini elde etmesi, bir diğerinin ise isteklerinden vazgeçmesini gerektirmez. Her bölüm de kazanabilir. Sonuçta da içinde yer aldıkları işletmenin kazanması demektir. İşletme içinde her bölümün birbirleriyle ortak kullanım ve faaliyet alanları doğal olarak mevcuttur. Ancak iki bölüm vardır ki her bir bölümün kesinlikle tamamlayıcısı ve destekleyicisidir. Bunlar Yönetim ve mali İşler bölümleridir. Bu iki bölümün katma değeri bölümlere verdikleri destek ve tamamlayıcılıkla eşdeğerdir.

Bölümlerce yapılan ve bütünleştirilen projelendirme sonucunda işletmenin belirli periyotlarda,

- Hangi çeşit ve kalite ürünlerde ne miktar ve değerde üretim yapacağı

- Hammadde, yarı mamul ve mamul ne kadar miktarda ve değerde stok bulunduracağı

- Üretimi gerçekleştirmek için ne kadar miktar ve değerde iç ve dış pazarlardan hammadde, yarı mamul veya mamul satın alacağı

- Üretim faaliyetleri sonucu oluşacak hurda ve ıskarta miktar ve değerleri

- Yeni üretim, üretim kapasite artırım, makine yenileme faaliyetleri için ne kadar miktar ve değerde yatırım yapılacağı, yapılacak yatırımın finansman temini, ödeme planları ve maliyeti, yapılacak yatırımın ne zaman faaliyetlerde yerini bulacağı, yatırımın maliyet olarak giderlere hangi periyotlarda hangi miktarlarda yansıyacağı

- Hangi çeşit ve kalite ürünlerde ne miktar ve değerde satış yapılacağı, ürünlerin fiyatları ve karlılık seviyesi

- İşletme mamul ürün alıp satıyorsa, hangi çeşit ve kalite ürünlerde ne miktar ve değerde satış yapılacağı, ürünlerin fiyatları ve karlılık seviyesi

- Satışını gerçekleştirmek için ne kadar miktar ve değerde iç ve dış pazarlardan mamul satın alınacağı, satın alma maliyetleri, nakliye, gümrük vergi vb giderler

- Her bir bölümde projelendirilen personel hareketleri

- Her bir bölümce projelendirilen üretime yönelik olmayan araç, makine vb. yatırımlar, bunların miktar ve değerleri, finansman temini, finansmanın geri ödeme planları

- Her bir bölümün ayrıntılı giderleri

- Her bir bölümün satış değerleri, kar veya zararları birleştirilerek bir işletmenin tüm faaliyetleri ortaya çıkarılacaktır.

Her bir bölüm bir diğer bölümün faaliyetlerini değerlerini, beklentilerini, kabul edilen değerlerine uygun yapılıp yapılmadığını görebileceği projelendirmesini açık olarak görecektir. Bu durum bir çatışmayı veya kargaşayı da beraberinde mi getirecektir?

Her bölüm işletme içindeki diğer bölümlerin farkına varmıştır, bu arada kendi bölüm değerlerini de korkusuzca ortaya koymuştur. Sonuçta, bir bütünün nasıl oluştuğunu, bu bütün içinde bölümlerin fonksiyonlarının ve katkılarının tam olarak ne olduğu, yaratılan toplam değerdeki katkı payları ortaya çıkarılmıştır.

İşletme yaşam denemeleri işletmenin her faaliyet parçasına bölümlerin hâkim olduğu bir projelendirmedir. Her bölüm inanılmaz ayrıntıları içeren ve her anına ve adımına hâkim olduğu bir projelendirme yapmıştır. Bu projeye de doğal olarak sahip çıkmaktadır. Şimdi bölümlerin yaptıkları bu çalışmaların tartışılması ve test edilmesi zamanı gelmiştir.

Her bölüm işletmenin diğer bölümlerine

- Değerlerini, bu değerlere paralel ne tür projelendirme yaptığını

- Rakiplerini, tedarikçilerini, tamamlayıcılarını, müşterilerini ve bunları baz alarak hangi periyotta hangi faaliyet hacimlerine ulaşmak için nasıl bir çalışma yaptığını

- Bu çalışmalar neticesinde ne kadar kaynak kullanacağını, sonuçta da ne kadar yeni kaynak yaratacağını

- Faaliyetlerini etkileyebilecek pazar şartlarını,

- Bölümün kendi iç dinamiği ile yapısını, potansiyelini

- Projelendirme sonucu ulaşacağı faaliyet hacmi ve bunların gelir ve gider kalemleri ayrıntıları ile sonuçları bir önceki dönemler ile kıyaslayarak gösterebilmelidir.

Şimdi yapılacak olan bölümlerin faaliyetlerinin birleştirilmesidir. Belirli zaman periyodunda işletmenin ulaşacağı nokta ortaya çıkmıştır. Eğer elde edilen sonuç tüm bölümleri ve bütün işletmeyi tatmin edici bir seviyede ise bu aşamada tartışılacak veya yeniden projelendirilecek bir durum söz konusu değildir. Tersi bir durum söz konusu ise hangi bölümlerin projeleri yetersiz ve tatmin edici değil ise onun üzerinde tekrar tartışılır ve ilgili bölüm projesini işletmenin beklentileri ve değerleri paralelinde tekrar düzenler.

Artık normal kabul edilen bölümler bazında standart işletme faaliyet projesi hazırdır. Bu proje işletmenin faaliyetlerinin normal şartlar altında karşılaşabileceği ve ulaşabileceği sonuçları göstermektedir. Bu çalışma bir bütçe değildir, o amaçla yapılmamıştır. Sadece bütçe formatından yararlanılmıştır. Ayrıca bu proje bir başarı değerleme aracı olarak da kabul edilmemelidir.

Gelinen nokta sadece işletme yaşam denemelerinin tabanını oluştuğunu göstermektedir. Bu taban oluşturulmadan hiçbir şekilde işletme yaşam denemeleri yapılamaz.

Bu çalışma, Active Bankacılık Finans Dergisi, ISSN 1301-9252, Ocak-Şubat 2006, Sayı 46,  S. 76 – 86,  yayınlanmıştır.